Akvaryum Genel

 Afrika’nın büyüleyici Malawi Gölü, sarp kayalık kıyıları, ince kum tabanı ve renk cümbüşüyle akvaryum hobisine ilham kaynağı oluyor. Bu gölden gelen Mbuna ve non-Mbuna cikletler, doğru kurulumla evde adeta minik bir göl manzarası yaratıyor. Aşağıda, doğaya en yakın düzeni yakalamak ve balıklara uzun ömürlü bir yaşam alanı sağlamak için ihtiyaç duyacağınız adımları bulabilirsiniz.

2. Malawi Tarzı Akvaryumun Karakteri

Malawi biotop düzenlerinde dekorun merkezinde kayalar durur. Gözenekli kireçtaşları ya da lav kayaları, üst üste istiflendiğinde hem görsel derinlik kazandırır hem de balıkların saklanacağı kovuklar oluşturur. Zemin, parlaklığını kaybetmeyen açık renkli ince kumla kaplanır; bu kum hem doğallığı yansıtır hem de balıkların ağızla kum eleme davranışına izin verir. Bitki neredeyse hiç eklenmez—zira gölde de su altı bitkileri oldukça sınırlıdır. Bu yalın tasarım, dikkati tamamen balıkların renklerine ve davranışlarına çekmeye yarar.

Balık topluluğu iki ana gruba ayrılır: Mbuna ve non-Mbuna.

• Mbuna’lar genellikle kayalara tutunarak alg ve küçük omurgasızlarla beslenen, bölgeci ve hareketli balıklardır. Sarı Labidochromis caeruleus, mavi şeritli Pseudotropheus demasoni ve zebra desenli Maylandia zebra en tanınmış örneklerdir.

• Non-Mbuna grubundaysa açık sudan beslenen, biraz daha sakin fakat iri gövdeli türler bulunur. Mavi benekli Copadichromis borleyi, leopar desenli Nimbochromis venustus ve zarif Placidochromis phenochilus bunlara örnek gösterilebilir. Her iki grubun ihtiyaçları benzese de davranış dinamikleri farklıdır; bu yüzden tür seçimine özen göstermek gerekir.

3. Temel Davranış Özellikleri

4. Akvaryumu Planlama:

4.1 Akvaryum Hacmi

• Başlangıç sınırı: 200 L; tek tür koloni için uygundur.

• Konfor alanı: 300-400 L; su parametreleri stabilleşir, agresyon yayılır.

4.2 Kaya Düzeni

Gözenekli kayalarla üç-dört ayrı yığın kurun; küçük geçitler ve tüneller balıkların stresini azaltır.

4.3 Kum Tabanı

0,5-1 mm arası silis kum veya mercan kırığı hem doğal görünüm sunar hem de suyun pH’ını tamponlar.

4.4 Filtrasyon ve Aydınlatma

Dış filtre debisi, tank hacminin 6-8 katı/saat olmalı. 6 500 K LED aydınlatma, kayaları ve balık renklerini vurgular.

4.5 Su Parametreleri

4.6 Tür ve Popülasyon Yönetimi

• Koloni düzeni: Örneğin Pseudotropheus demasoni için 1 erkek + 8-10 dişi.

• Karışım tanka geçecekseniz, benzer desenli erkekleri sınırlayıp dişi sayısını artırın.

• Stok yoğunluğu: Düşük agresyon için balık sayısı biraz yüksek tutulur; güçlü filtrasyon şarttır.

5. Sık Yapılan Hatalar

1. Dar hacim—100 L altı tanklarda hiyerarşi kavgaları kaçınılmazdır.

2. Israrlı bitkilendirme—Mbuna türleri bitkileri söker veya yer.

3. Zayıf filtrasyon—Kaya tozu ve proteinli yem artığı amonyak piklerine neden olur.

6. Düzenli Bakım Önerileri

• Her hafta %25-30 su değişimi yapın; dipteki artıkları sifonlayın.

• Filtre medyasını akvaryum suyunda nazikçe temizleyerek bakteriyi koruyun.

• Günlük beslemede spirulina bazlı granül veya pul yem kullanın; haftada 1-2 kez protein ağırlıklı takviye ekleyin.

Akvaryum hobisinde pH, GH ve KH terimleri sıkça kullanılır, ancak bu konularda büyük bir kafa karışıklığı bulunmaktadır. Peki, bu parametreler arasındaki fark nedir ve balıklarımız üzerinde nasıl bir etkiye sahiptir? Yazımız, pH, GH ve KH’nin ne anlama geldiğini, ne zaman test edilmesi gerektiğini ve düzeylerini nasıl yükseltip düşürebileceğinizi açıklamaktadır.

pH (Hidrojen Gücü)

pH, sıvılarda bulunan hidrojen iyonlarının miktarını ölçerek suyunuzun ne kadar asidik veya bazik olduğunu belirler. pH, 0 ila 14 arasında ölçülür ve saf su 7.0 pH ile nötr olarak kabul edilir. 7.0’den düşük pH asidik (portakal suyu, sirke gibi), 7.0’den yüksek pH bazik (yeşil çay, sabun gibi) kabul edilir.

Akvaryumlar İçin İdeal pH Seviyesi Nedir?

Çoğu tatlı su balığı 6.5 ile 8.0 arası pH seviyelerinde mutlu olur. Güney Amerika balıkları ve Caridina kristal karidesleri düşük pH’yi tercih ederken, Afrika cikletleri ve canlı doğuranlar daha yüksek pH’yi sever. Ancak, belirli balık türlerini üretmeyi planlıyorsanız, pH seviyesi daha kritik hale gelebilir.

pH Nasıl Ölçülür?

Akvaryum test çubukları ile pH seviyesini kolayca ölçebilirsiniz. Test yapmanın uygun olduğu zamanlar:

• Özellikle belirli bir pH seviyesini korumaya çalışıyorsanız,
• Balıklarınızda hastalık belirtileri görüyorsanız.

KH (Karbonat Sertliği)

KH, sudaki karbonat ve bikarbonat miktarını ölçer ve suyun tampon kapasitesini belirler. KH, ani pH değişikliklerini önler, bu nedenle balıklarınızın sağlığı için çok önemlidir. Üdük KH, suyun tampon kapasitesinin düşük olduğunu ve pH’yi dengesiz hale getirebilir. Yüksek KH ise pH düzeyinin değişimini zorlaştırır.

KH seviyenizi artırmak için ezilmiş mercan kullanılabilir. Bu, suyunuzun tampon kapasitesini artırarak pH dalgalanmalarını engeller.

Akvaryumlar İçin İdeal KH Seviyesi Nedir?

Genellikle tatlı su akvaryumları 4-8 dKH (70-140 ppm) arasında tutulmalıdır. Kristal karides ve diskus gibi düşük pH seven canlılar için KH seviyesini 0-3 dKH’ye düşürmek gerekebilir. Afrika cikletleri ise 10 dKH (180 ppm) ve üzeri KH seviyelerini tercih eder.

GH (Genel Sertlik)

GH, sudaki kalsiyum ve magnezyum iyonlarını ölçerek suyunuzun ne kadar sert veya yumuşak olduğunu belirler. GH, balıkların kas ve kemik gelişimi, karideslerin kabuk değişimi, süs bitkilerinin sağlıklı gelişimi gibi biyolojik fonksiyonlar için çok önemlidir.

Akvaryumlar için GH sertlik tablosu

Akvaryumlar İçin İdeal GH Seviyesi Nedir?

Tatı su akvaryumları için GH seviyesinin 4-8 dGH (70-140 ppm) arasında olması idealdir. Canlı doğuranlar, Japon balıkları ve Afrika cikletleri daha yüksek GH seviyelerini tercih eder. Ancak, diskus gibi yumuşak su balıkları için GH seviyesinin 3 dGH’ye (50 ppm) düşürülmesi gerekebilir.

GH Nasıl Ölçülür?

Belirli bir GH seviyesine ulaşmaya çalışıyorsanız veya akvaryumdaki canlılarınız ve bitkileriniz sağlık sorunları gösteriyorsa, çoklu test şeritlerini kullanmanızı öneriyoruz. Düşük GH seviyesinin belirtileri şunlardır:

• Balıklar: İştahsızlık, yavaş büyüme, halsizlik veya soluk renkler
• Bitkiler: Kalsiyum veya diğer mineral eksikliği belirtileri
• Karidesler: Kabuk değiştirmede zorluk
• Salyangozlar: İnce, pul pul dökülen veya delikli kabuklar

Unutmayın ki GH hem kalsiyum hem de magnezyum miktarını ölçer. Eğer suyunuzda yüksek GH seviyesi varsa ancak yukarıdaki belirtileri hala gözlemliyorsanız, suyunuzda fazla magnezyum olup yeterince kalsiyum bulunmuyor olabilir. Bu durumda, tatlı su için özel olarak tasarlanmış bir kalsiyum test kiti kullanarak eksik mineral olup olmadığını belirleyebilirsiniz.

pH, KH ve GH Arasındaki İlişki

KH, pH dengesini korumada kritik bir rol oynar. KH seviyesi ne kadar yüksekse, pH dalgalanmaları o kadar az olur. Örneğin, ezilmiş mercan eklediğinizde KH yükselirken pH nispeten sabit kalabilir.

pH, KH ve GH’yi Düşürmek (Suyu Yumuşatmak)

Eğer pH, KH ve GH seviyelerini düşürmek ve suyu yumuşatmak istiyorsanız, akvaryum suyunun zamanla doğal olarak asidik hale gelmesine izin verebilirsiniz. Bunun için şu yöntemleri öneriyoruz:

• Su değişimlerini minimum seviyeye indirerek tankın doğal süreçlerle asidikleşmesini sağlamak
• Kademeli olarak RODI (ters ozmoz ve deiyonize) suyu eklemek

Bu yöntemler, suyun sertliğini ve alkalinitesini azaltarak daha yumuşak su ortamı sağlar.

pH, KH ve GH’yi Yükseltmek (Suyu Sertleştirmek)

Suyu sertleştirmek ve pH, KH, GH seviyelerini artırmak istiyorsanız en etkili ve güvenli yöntemlerden biri ezilmiş mercan kullanmaktır. Ezilmiş mercan şu şekilde kullanılabilir:

• Taban malzemesi ile karıştırılarak
• Sump, askı filtre veya dış filtreye bir filtre torbası içinde yerleştirilerek

Özellikle çok yumuşak musluk suyuna sahip bölgelerde ezilmiş mercan kullanımı yaygındır. Önerilen başlangıç oranı, yaklaşık 38 litre suya yaklaşık 450 gram ezilmiş mercan eklemektir. pH seviyesi düşükse, mercan daha hızlı çözünür ve suyun mineral içeriğini artırır. Suyun mineral seviyesini dengede tutmak için ezilmiş mercanın 6 ila 12 ayda bir yenilenmesi gerekebilir.